Valet gravitacionale (VG) ndonese te parapara nga A. Einsein, ne teorine e tij te Relativitetit te Pergjitheshem qe ne vitin 1916, gjere tani nuk kishin konfirmim observues-eksperimental. Meqe ky problem derivohet nga TPR ( toria e pergjitheshme te relativitetit) dhe preke edhe teorine kuantike (TK), informacionet qe perndahen ne media shpesh jane me gabime hijzuese te realitetit,nga se keto dy teori trajtohen si probleme me te veshtira qe mendja njezore munde te absobon qartesisht. Relevancen e ketij problemi akoma pa u publikuar, mund ta shihni ne kete FB, me poshte, te postuar disa muaj me heret.
VALET GRAVITACIONALE: jane valezime apo turbullira qe jane shkatuar qe para 13. 8 bilion vitesh, nga Big Bangu, siqe e sqaron A. Enstein ne TPR dhe jane valezime te kohe- hasires ( fabrikes 4-dimezionale siqe quajne disa).Me zbulimine tyre mundesohet konfirmimi i zgjerimit te Kozmosit dhe egzistenca e valeve kuantike gravitacionale, dy sfidave me te medha qe gjendeshin para kurrshtjes se mendjes njerzore.
Ka keq interpretime thua se zbulimi i ketyre valeve dhe levizjes me shpejtesi me te drites bie ndeshe me Teorine e Einsteinit. Ne te veretet vete Einstein, i cili ne Teorine Speciale te relativitetit thot se shpejtesija e levizje se drites ( qe grimcat e saja tani i quajm fotone) levizin me shpejtsi absolute te pa tejkalueshme, e parasheh mudesine e shpejtsise tjeter, por jo te trupave:parasheh qe vete fabrika kohe-hapsire munde te zgjerohet me shpejtsi edhe me te madhe se drita. Nderkaq ne dijme se ne kushte eksperimentale ne mediume optike shpjtesia e fazes valore eshte me e madhe se shpejtesia e drites.
ZBULIMI-OBSERVIMI EKSPERIMENTAL I VG: eshte realizuar me teleskopin e vendosur ne polin jugor te quajtur BICEP2. Ndonese zbulimin e publikon per here te pare Jamie Bock, bashkepunetor i BICEP2 dhe profesor i Institutit Teknologjik te Kalifornise (CIT), ai zbulim u arrite ne menyre ekipore. Imazhimet teleskopika jane realizuar me BICEP2, por me renedsi kryesore jane iterpretimet te valeve te detektuara nga Beckrandi Kozmik te cilat te polarizuara , kane dhene nje pattern ( gjurme karakteristike) nga e cila mund te deshifrohen gjurmet e Valeve Gravitacionale ne fjale. Pra ne teleskopi observimi eshte vetem aktivitet teknik, kurse interpretimi, matjet dhe analizat shkencore matematikore -fizike jane ato qe bejne zbulimin.
Perderisa detektimi ne fjale bene evidentimin evaleve relikte qe nga Big Bangu, pra jane evidence "arkeologjike kozmike", pritet qe ne te ardhemen e afert te zbulojme vale aktuale -perzente gravitacionale me anen te teknikave Laserike-Interferometrike te cilat realizohen ne laboratore te ndryshme laserike. Te gjithe po ngarendim me eksperimente te Interferometrise laserike per detektimin e valeve ne fjale. Ai qe arrine do te konfirmonte zbulimin e sapo publikuar te bazuar ne polarizim ndonese metodologjia inetreferometrike ka ndieshmeri, saktesi dhe siguri me te larte.
***
No comments:
Post a Comment